Sự trỗi dậy của Gesha: tìm hiểu giống cà phê nổi tiếng này

Câu chuyện về Gesha đã trở nên nổi tiếng cho đến nay, đó là: Năm 2004, một loại cà phê tranh giải Best of Panama được ban giám khảo quốc tế đánh giá đã khiến ban giám khảo quốc tế hết sức ngạc nhiên. Trong một video được sản xuất cho hội nghị Let’s Talk Coffee 2014, một loạt các chuyên gia kỳ cựu về cà phê bao gồm Boot Coffee của Boot Coffee, Geoff Watts của Intelligentsia Coffee và Ric Rhinehart của Hiệp hội cà phê đặc sản mô tả trải nghiệm khó quên của khi nếm Gesha lần đầu tiên. Ric đã phát biểu nguyên văn như sau: “… Nếm thử những ly cà phê này, tôi bắt đầu tự hỏi: “Ủa, sao lại vị Ethiopia thế này? Rõ ràng đây không phải là cà phê từ Panama.”

Loại cà phê có hương thơm hoa nhài chưa từng có này là giống Gesha, và cuộc thi năm 2004 là sự giới thiệu về loại cà phê này tới toàn thế giới. Trên thực tế, loại cà phê này được trồng ở Panama – tại Hacienda La Esmeralda nổi tiếng ở vùng cao nguyên Boquete. Màn ra mắt đỉnh cao của Gesha đã thúc đẩy một nhận thức rõ ràng trong toàn ngành về sự đa dạng. Geoff nói trong video: “Trong vòng một vài năm, Gesha đã được trồng trên khắp Panama, và sau đó cuối cùng tại các trang trại ở Colombia, Guatemala, El Salvador và Honduras. Vì vậy, cây Gesha nhỏ bé này đã khơi dậy trí tưởng tượng của mọi người và khiến mọi người hào hứng trong cuộc thi này, đồng thời cũng đã trở thành một hiện tượng trên toàn cầu.”

Trong một lần nếm thử vào năm 2004, những người nếm cà phê kỳ cựu đã nghĩ Gesha là một loại cà phê Ethiopia, và tự hỏi làm thế nào nó lại có mặt trên một chiếc bàn đầy cà phê Panama. Kể từ đó, Gesha đã trở thành một trong những giống cà phê được thèm muốn nhất – và đắt nhất.

Giống Gesha chiếm ưu thế lớn trong bối cảnh của cà phê đặc sản hiện tại — giá cao, đồng nghĩa với chất lượng tốt nhất và là khởi đầu đầy đảm bảo cho những thảo luận sâu hơn. Trong loạt bài này, chúng ta sẽ khám phá sự phát triển của giống này trong 15 năm qua và đi sâu vào việc sử

dụng nó trong thế giới cà phê cạnh tranh, nơi Geshas đã trở thành một hình ảnh quen thuộc trong các vòng cuối cùng của World Barista Championship, World Brewers Cup, và các cuộc thi toàn cầu khác nữa.

Nhưng trước khi đi sâu vào nghiên cứu Gesha, chúng ta hãy dành phần đầu tiên để tìm hiểu kỹ hơn

 một chút về giống Gesha bằng cách cùng giải đáp một số câu hỏi cơ bản về nó.

GESHA ĐẾN TỪ ĐÂU?

Những người giám khảo tại cuộc thi Best of Panama năm 2004 đã phát hiện ra một quả cà phê Ethiopia trên bàn, và đó không phải là tình cờ: Giống Gesha ban đầu đến từ cánh rừng Gori Gesha của đất nước Ethiopia, vì cây giống Gesha ban đầu được thu thập từ Ethiopia vào những năm 1930 bởi Lãnh sự Anh – Richard Richard Whalley.

Gesha có nguồn gốc từ Ethiopia – đó là lý do tại sao nó gợi cho chúng ta rất nhiều về cà phê Ethiopia, với mùi hương tinh tế của hoa nhài.

Giống cà phê này cuối cùng đã tới được Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Nhiệt đới và Giáo dục Đại học (CATIE) ở Costa Rica vào những năm 1950, và vào những năm 1960, một quan chức chính phủ từ Panama đã đến CATIE để tìm kiếm các giống cà phê mới để thử trồng trong nước. Ông trở về với một số ít các giống và phân phối chúng cho các trang trại ở Boquete — một trong số đó là Hacienda La Esmeralda. Mặc dù gia đình Peterson sở hữu Hacienda La Esmeralda sẽ không phát hiện ra chất lượng tuyệt vời của Gesha cho đến mãi sau này, nhưng sự di cư của giống này đã mở đường cho giống sau đó được phát hiện.

Trong những năm gần đây đã có sự quan tâm trở lại đến việc bắt đầu sản xuất Gesha ở quê hương Ethiopia, dẫn đầu là trang trại cà phê rộng 475 ha có tên Gesha Village Coffee Estate nằm cách rừng Gori Gesha khoảng 12 km. Chủ sở hữu của Làng Gesha, Adam Overton và Rachel Samuel, đã tham gia vào một cuộc thám hiểm để thu thập cây con từ rừng; hiện họ phát triển một số phiên bản Gesha từ cuộc thám hiểm đó với mục tiêu đạt được chất lượng cao nhất có thể. Rachel nói: “Gesha nổi tiếng trong ngành vì chất lượng tuyệt vời của nó, nhưng Ethiopia không phải là một phần quan trọng trong câu chuyện của nó, mặc dù Gesha đến từ đây ban đầu,” Rachel nói. “Chúng tôi rất vui mừng được giúp đỡ phát triển thị trường đặc sản cho cà phê ở vùng Gesha để cuối cùng loại cà phê tuyệt vời này đã có mặt tại nơi sinh của nó.”

Gesha thường được liên hệ với Panama, vì nó đã trở nên phổ biến trong cuộc thi Best of Panama năm 2004 tại quốc gia này. Nhưng hiện nay, nhiều nông dân Ethiopia, bao gồm Rachel Samuel và Adam Overton ở Làng Gesha, đang trồng loại cây này ở quê hương của nó. 

CÁCH VIẾT CỦA CÁI TÊN LÀ GÌ – NÓ LÀ GESHA HAY GEISHA?

Một trong những điều thú vị về Gesha là việc viết đúng chính tả tên của nó đã trở nên khó khăn như thế nào. Đọc một số bài báo và xem một số túi cà phê và tài liệu từ các nhà rang xay, và bạn có thể thấy nhiều công dụng của “Gesha” như “Geisha”.

Vì vậy, những gì với sự không nhất quán? Gesha được đặt tên cho thị trấn ở tây nam Ethiopia đã sinh ra nó. Không có bản dịch trực tiếp từ phương ngữ Ethiopia sang tiếng Anh, và vì vậy tên Gesha vẫn tồn tại xung quanh. Tuy nhiên, câu chuyện kể rằng ban đầu các nhà nghiên cứu cà phê đã đặt tên cho loại cà phê này là “Geisha” – có thể vì nghe thấy cái tên đã thôi thúc họ sử dụng cách đánh vần mà họ biết, vốn được dùng cho giới giải trí Nhật Bản.

Gesha là một loại từ không có cách viết nhất quán, nhưng chúng tôi sẽ sử dụng “Gesha” để vinh danh thị trấn đã sinh ra nó. 

Kết quả là, ngành công nghiệp cà phê sử dụng đồng thời cả Gesha và. Gesha có lẽ là cách viết đúng về mặt kỹ thuật hơn và đó là cách viết sẽ được sử dụng trong loạt bài này.

GESHA CÓ GÌ TUYỆT VỜI VẬY? TẠI SAO RẤT NHIỀU LỜI KHEN NGỢI VỀ SỰ ĐA DẠNG NÀY? NÓ CÓ GÌ ĐẶC BIỆT?

Trên thực tế, Gesha được yêu thích vì chất lượng cupping[1] của nó rất cao, thường xuyên đạt từ 90 điểm trở lên trong thang điểm 100 của SCA dùng để đánh giá chất lượng cà phê. Willem Boot, người ngoài việc đào tạo các chuyên gia cà phê thông qua Boot Coffee Campus còn điều hành hai trang trại trồng Gesha ở Panama cho biết: “Nó có một mùi thơm khó tin – nó giống như một loại nước hoa quý giá, với hương hoa hồng, hoa nhài và cam bergamot. “Trong cốc, nó có một loạt các hương vị tinh tế tuyệt vời với dư vị kéo dài khác thường. Bạn có thể nếm chanh, kim ngân hoa, đu đủ — nó luôn là loại trái cây vô cùng tuyệt vời. ”

Sự kết hợp đầy lôi cuốn này đã khiến các chuyên gia cà phê phát điên kể từ khi Gesha lần đầu tiên bước chân vào hiện trường, và nó đã giúp biến loại cà phê trở thành một trong những loại cà phê được yêu cầu nhiều nhất trong ngành.

Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ xem xét kỹ hơn sự phát triển của giống cà phê kể từ năm 2004 và giá cao của nó đã tác động như thế nào đến cách mọi người cảm nhận giá trị của cà phê.

[1] Cupping: là một hoạt động quan sát vị và mùi của cà phê sau khi đã được pha chế. Bloom Roastery sẽ cung cấp một bài đầy đủ về cupping để phục vụ những người yêu cà phê trong thời gian tới.

Theo Barista Magazine
Dịch bởi: Phạm Tuấn Anh - Founder Bloom Roastery